Yetişkinler kendilerini kelimelerle ifade ederken, çocuklar duygu ve düşüncelerini oyun yolu ile dile getirir. Oyun, tedavide kullanıldığında en etkili araçlardan biridir.
Bağlanma konusu da çocuk ve ergenler söz konusu olduğunda, oldukça önemli bir konudur. Bağlanma; tekrarlayan, olumlu anne-bebek ilişkisinin sonucu olarak ortaya çıkan bir güven duygusudur ve 0-2 yaş döneminde temelleri atılır. Bu nedenle, bağlanmanın doğası ve kalitesi incelenirken, bireylerin yaşamlarının ilk yılları sorgulanır. Bağlanma, günlük etkileşim içerisinde bakım verenlerin çocuğun ihtiyaçlarını fark edip giderebildiğinde gelişir. Annenin bebeğe bağlanmasının düzeyi, bebeğin anneye olan bağlanmasını etkiler. Bakım veren ile bebek arasındaki erken dönemdeki etkileşimin ve temasın varlığı, bebeğin bilişsel ve duygusal gelişimini etkiler. Erken dönemde ebeveyn-çocuk arasında gerçekleşen bu etkileşim ile bebek sonraki yaşamında; aile, akran ve romantik ilişkilerini olumlu ya da olumsuz yönde düzenleyebilir.
Theraplay; ileriye dönük, yoğun ve ilişki odaklı bir ebeveyn-çocuk tedavi modelidir. Theraplay’in etkinliği birçok ülkede bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır ve ülkemizde de terapilerde kullanım sıklığı git gide artmaktadır. İyileşme ve sağlıklı gelişim için, çocuk ile ebeveynleri arasındaki temel güven duygusunun onarılması gerekmektedir. Theraplay de bir bağlanma terapisidir. Çocuk ile ebeveyn arasındaki güven ilişkisinin oluşmasında ve onarılmasında oldukça etkilidir.
Theraplay oyun terapisinin faydaları nelerdir?
Ebeveyn-çocuk arasındaki sağlıklı bağlanmayı, öz-saygının, özgüvenin, başkalarına güvenin ve aile içerisinde olumlu etkileşimlerin artmasını ve çocuğun sınır almasını hedefler.
Theraplay hangi yaş grubu ve hangi problem alanlarında etkilidir?
Anne ve baba ile sağlıklı bağ ve iletişim kuramamış, anne-babadan ayrılmakta zorlanan, anne-baba ile çatışma ve inatlaşma yaşayan, kayıp endişesi olan veya daha önce kayıp yaşamış, öfke kontrolünde zorlanan, depresyon, korku, davranış problemleri olan veya çekingen, içe kapanık olan çocuklar, travma sonrası stres bozukluğu yaşayan, karşıt gelme bozukluğu olan, evlat edinilmiş olan, otizm, uyaran eksikliği ve sınır almada zorlanma gibi pek çok farklı probleme sahip çocuklar ve tüm aile Theraplay modeli kullanılarak başarılı bir şekilde tedavi edilir. Aynı zamanda, Theraplay travmatik bir olay sonucu ortaya çıkabilecek birçok sorun alanı ve zor duygularda (örn: güven ilişkisinin zedelenmesi, yoğun korku ve üzüntü, bedensel semptomlar, vs.) iyileşmeyi sağlamada oldukça etkilidir.
Theraplay oyun terapisi sürecinde neler yapılır?
İlk olarak aile ile görüşmeler yapılarak ve çocuk ile Theraplay’e özgü metotlar uygulanılarak değerlendirme süreçleri yürütülür. Böylece çocuğun sosyal ve duygusal ihtiyaçları, problem alanları ve geliştirilmesi gerekenler belirlenmiş olur. Bu oyun terapisi tekniğinde aile de (anne ya da baba veya her ikisi de birlikte) seanslar esnasında aktif bir şekilde sürece dahil olur. Theraplay oyun terapisinde terapist; eğlence içeren, basit, mücadele gerektiren, duygusal olarak besleyici oyunlarla ebeveyn ve çocuğa rehberlik eder. Terapist ebeveyne bir yol gösterici konumundadır. Zaman içinde terapist kendini geri plana çekerken, ebeveynin çocuğu ile etkin bir şekilde oynamasını sağlar. Theraplay oyunları ise; eğlence ve keyif içeren, aynı zamanda iyileştirici oyunlardan oluşur. Theraplay’de oyunlar 4 farklı kategoride yer alır. Bunlar; yapı oyunları, bağlılık oyunları, besleme oyunları ve mücadele oyunlarıdır. Çocukların bu dört kategori içerisinde hangi oyunlara daha çok ihtiyacı olduğu Theraplay terapisti tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda belirlenir. Bu oyunlarla birlikte göz teması artar, ebeveyn ile çocuk arasındaki bağ güçlenir, çocuk ebeveynden gelen sınırları kabul etmeye başlar ve ebeveyni tarafından duygusal olarak beslenmeye açık hale gelmiş olur. Diğer yandan, çocuk dış dünyaya güvenle açılır, insanlara ve çevresindekilere olan güveni artar, daha doyumlu ve sağlıklı ilişkiler kurmaya başlar.
Klinik Psikolog Işık Dilayla Elgin
KAYNAKÇA:
– Booth, P. & Jernberg, A. (2017). Theraplay: Bağlanma Temelli Oyun Aracılığıyla Ebeveynlere ve Çocuklara Daha İyi İlişkiler Kurmakta Yardım Etmek. Gün Yayıncılık.
– Meyer, L. & Wardrop, J. L. (2009). Applications of Family and Group Theraplay: Research on Theraplay Effectiveness. Rowman & Littlefield Publisher, INC, USA, s.17-21.
– Munns, E. (2007). Theraplay: Innovations in Attachment – Enhancing Play Therapy. Rowman & Littlefield Publisher, INC, USA, 55-76.
