Çocuklarda Hakkını Koruma Ve Savunma Becerileri
Çocukların yaşadığı zorlu durumlar karşısında duygu ve düşüncelerini sağlıklı bir şekilde ifade edebilmeleri birtakım becerilere sahip olmalarından geçer. Özellikle, okul ve sosyal ortamlarda yaşadıkları akran ilişkilerinde kendini rahat bir şekilde ifade edememek onları kaçınma ve diğerlerinden uzak durma davranışlarına ya da kendilerini korumak için yanlış davranışlar yapmaya sürükleyebilir. Çocukların kendilerini ifade etmede zorluk yaşadığı bir diğer alan ise kardeş ilişkilerini de kapsayan ev ve aile ortamıdır. Bazı durumlarda ailelerin çocuklarına söyledikleri herhangi bir söz veya yaptıkları herhangi bir davranış çocuk için kendini savunmayı veya hakkını korumayı gerektirebilir. Böyle durumlarda çocuk içe kapanıksa veya düşüncelerini ifade etmekte güçlük yaşıyorsa, bu durum onun için zorlu bir yaşam olayı haline dönüşebilir. Çocukların hissettiği negatif duyguları diğer kişiler tarafından istenmeyen ya da tercih edilmeyen bir şekilde dile getirmesi o kişilerle iletişimini bozabileceği gibi, aynı zamanda davranış sorunlarına da yol açabilmektedir. Dolayısıyla, çocuklarda özgüven eksikliği, duygularını ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edememe gibi problemler ortaya çıkabilir. Bu sebeple çocukların kendi hakkını koruması ve savunması önemli bir yere sahiptir.
Çocukların Olaylar Karşısında Gösterdikleri Tepki Çeşitleri
Agresif: Çocuğun karşısındaki kişiye hiç düşünmeden ona karşı öfkeli ya da saldırgan bir şekilde karşılık vermesi olarak düşünülebilir. Agresif tepkilere sahip olan çocuklar sadece kendi istek ve ihtiyaçlarına yönelik davranırlar ve bu durumu önemsemezler. Özellikle, bağırmak, vurmak ve kızmak gibi davranışlar agresif tepkilere örnek olarak verilebilir.
Pasif: Çocuğun karşısındaki kişiye karşı kendi isteklerini ifade edememesi ve aynı zamanda kendi istemese bile karşısındaki kişinin isteklerini yerine getirmesidir. Hayır diyememek, duygu ve düşünceleri ifade edememek, susmak, ağlamak ve küsmek gibi davranışlar pasif tepkilere örnek olarak verilebilir.
Atılgan: Çocuğun kendi duygu, düşünce, istek ve ihtiyaçlarını hem ifade etmesi hem de karşısındaki kişinin de ihtiyaçlarına duyarlı bir şekilde davranmasıdır. Çocuğun hakkını bağırıp çağırmadan savunması, yapamayacağı bir şeye hayır diyebilmesi atılgan tepkilere örnektir.
Çocuğun Hakkını Koruma ve Savunma Becerisinin Olumlu Etkileri
Hakkını koruma ve savunma becerisine sahip çocuklarda çalışmalarının ve emeklerinin karşılığını alma olasılığı daha yüksektir. Aynı zamanda atılgan davranan çocukların duygu ve düşüncelerini sağlıklı bir şekilde ifade edebilme becerileri gelişir ve özgüvenleri artar. Böylece okul, ev ve sosyal ortamlarda haksızlık karşısında bu durumla mücadele edip kendilerini korurlar ve öz saygıları artar.
Çocuğun Hakkını Koruma ve Savunma Becerisini Kazanması İçin Ailelere Öneriler
Çocuklar anne ve babalarının davranışlarını rol model aldıkları için öncelikle ailelerin kendi hakkını savunduğunu gözlemlemeleri bu davranışların kazanımı için çok önemlidir. Sosyal ortamlarda hem arkadaş hem de kardeş ilişkilerinde çocuklar kendilerini savunduğu zaman saldırgan ya da uyum bozucu davranışlar sergilemiyorsa, ailelerin müdahale etmemeleri gerekir. Ayrıca çocuk kendi hakkını korurken ve savunmaya çalışırken ona müdahale etmek yerine alan açmak, izin vermek ve çabası için takdir etmek de çocuklara duygu ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edebilme becerisi kazandırır.
KAYNAKÇA
Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi.
Ataş, A. T., Efeçınar, İ. (2017) Çocuklar İçin Gerçek Yaşam Becerileri: Çocukların Sosyal Yönlerini Geliştirmek İçin Anne-Baba El Kitabı. Remzi Kitabevi.
Diğer yazılarımızı okumanızı öneririz.
Çocuğumun internet bağımlısı olduğunu nasıl anlarım?
