Çocuk yetiştirmede anne baba tutumunun önemi, günümüzde daha fazla bilinmeye başlanmıştır. Ebeveynlerin yeterli derecede özeni ve dikkatiyle büyüyen çocuklar, duygusal olarak sağlıklı bireyler olma yolunda önemli bir adım atmış olurlar.
Çocukluk döneminin nasıl yaşandığı, kişilerin nasıl yetişkinler olacağını büyük ölçüde etkiler. Çocukluk yaşantılarında özellikle üstünde durulan travmatik olaylar, çocuğun karakterini etkiler ve çoğunlukla nasıl bir yetişkin olacağını belirler. Negatif yaşam olaylarının insan üzerindeki etkisiyle birlikte, çocuğu etkileyen bir başka önemli durum da duygusal ihmaldir.
Duygusal ihmal, çocuğun ebeveynleri tarafından duygusal ihtiyaçlarının yeterince karşılanmaması olarak düşünülebilir. Çocuğun yaşadığı olaylar karşısında ihtiyaç duyduğu geribildirimlerin (onay, şefkat, gülme vb.) ebeveynler tarafından verilmemesi, çocukta duygusal ihmal oluşturabilir. İhmal olan şeylerden çok, olmayan, hatırlanmayan şeyleri içerir.
Çocuk dünyaya geldiğinde kendinden sorumlu olan bir yetişkinle bir bağ kurma ihtiyacı hisseder. Ebeveynin çocuğun duygusal ihtiyaçlarına yeterli şekilde cevap vermesi, bu bağın güçlenmesini sağlar. Oluşan ilk bağ, çocuğun ve yetişkinlik döneminin ruhsal sağlığının temelini oluşturur. Bebeğin ihtiyacını doğru kavramak ve yeterli derecede ihtiyacı karşılamak, güvenli bağlanma için oldukça önemlidir.
Çocuğun duygusal ihtiyaçları yeterince ya da hiç karşılanmadığında duygusal ihmal meydana gelir. Duygusal olarak ihmalkâr ebeveynler, çocukların fiziksel ihtiyaçlarını tam olarak karşılıyor olabilir ve bunun çocuk için yeterli olduğunu düşünebilirler. İhmal eden ebeveynlerin çoğu bunu bir sorun olarak da görmeyebilir. Ancak çocuğun sadece fiziki ihtiyaçlarını karşılamak, sağlıklı bir temel oluşturmak için yeterli değildir.
Elbette ebeveynler de yorulabilir ve her an çocukların ihtiyaçlarına karşı aynı özeni gösteremeyebilirler. Bu noktada önemli olan, ebeveynin ne kadar süreklilikle çocuğu ihmal ettiğidir. Duygusal ihtiyacı çoğunlukla karşılanmayan çocuklarda bu bir sorun haline gelebilir.
Duygusal ihmalin sonuçları her zaman somut bir şekilde yaşanmayabilir. Ancak yoğun duygusal ihmalle büyümüş çocuklar, yetişkinlik döneminde genelde anlamlandıramadıkları bir boşluk hissi yaşarlar. Bu boşluk hissi hayatlarında pek çok yolunda giden şeye rağmen bir türlü dolmaz.
Çocuğun duygusal ihmal yaşadığı ailede, ebeveynler bu durumun farkında bile olmayabilir. Örneğin, çocuğa yeterince maddi imkân verilip genelde sevgi dolu bir aile ortamı sağlansa bile, çocuğun okul ortamında yaşadığı zorbalığa karşı ebeveynler kayıtsız kalıyorsa, bu çocuk için duygusal ihmal oluşturabilir. Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken nokta, çocuğun duygularını es geçmemek ve çocuğun neye ihtiyacı olduğunu anlayıp yeterince bu ihtiyacı karşılamak olmalıdır.
Uzman Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA:
– Kütük. M., Bilaç, Ö. (2017). Çocuklarda ve Adölesanlarda Duygusal İstismar ve İhmal.
– Özgentürk, İ. (2014). Çocuk İstismarı ve İhmal.
– Webb, J. (2019). Çocuklukta İhmalin İzi: Boşluk Hissi.
