İŞTE NEDENİ: MEVSİMSEL DEPRESYON
Sonbahar ve kış mevsimlerinin gelmesiyle doğa bir değişime uğramaya başlıyor. Günlerin kısalmasıyla birlikte güneş ışığını daha az alıyor, genelde de sabah hava daha aydınlanmamışken evden çıkıp karanlıkta da eve dönüyoruz. Yazın daha enerjik ve canlı havasından çıkıp soğuk ve karanlık günlere geçiş yaparken adapte olmak her zaman kolay olmayabiliyor.
Değişen mevsim şartlarıyla birlikte, daha depresif ve kaygılı hisseden kişilerin mutluluk seviyelerinin daha düşük olduğu saptanmıştır (Kiremitçi, Coşkun, 2017). Mevsim geçişleriyle birlikte değişen koşullar, insanları fiziksel ve ruhsal olarak çok fazla etkilemektedir. Bu değişimlerle baş etmekte kişiler bazen zorlanabilir ve mevsimsel depresyon yaşayabilir. Mevsimsel depresyon, seyrek olarak ilkbahar ve yaz mevsimlerinde görülse de, daha yaygın olarak sonbahar ve kış mevsimlerinde yaşanmaktadır.
Mevsimsel depresyonun belirtileri; çökkün duygudurum, halsizlik, konsantrasyon güçlüğü, isteksizlik, iştahsızlık ya da aşırı yeme isteği, uykusuzluk gibi majör depresyon bozukluğunun belirtileriyle aynıdır. Majör depresyondan ayıran özellik ise, semptomların mevsimlere göre başlaması ve bitmesidir. Genelde semptomlar kış mevsiminde başlar ve artarak devam eder, ilkbahar mevsiminin gelmesiyle de ortadan kalkar. Mevsimsel depresyonun bir başka önemli belirtisi ise en az iki sene üst üste yılın aynı döneminde görülüyor olmasıdır. Kişinin hayatında önemli bir değişiklik olmamasına rağmen mevsim geçişlerinde bu semptomlar görülüyorsa mevsimsel depresyon düşünülebilir.
Mevsimsel depresyonun tedavisinde kullanılan metotlardan biri fototerapidir. Fototerapi, kişinin özel floresanlarla güneş ışığına benzer bir ışığa maruz bırakıldığı bir yöntemdir. Hasta günde belirli bir süre ışık alır ve birkaç gün içinde iyileşmenin başlaması beklenir, birkaç hafta sürebilir. Psikoterapi almak da mevsimsel depresyon için etkili bir yoldur. Kişi, terapide bu depresif duygulara neden olan olumsuz inançları ve algıları üzerine çalışır, bu algılar değiştikçe semptomların da azalması öngörülür. Bazı durumlar da ilaç tedavisi de gerekli olabilir (Ekinci ve ark., 2005).
Mevsimle gelen değişikliklerle baş edebilmek adına her gün yürüyüş yapmak yararlı olabilir. Düzenli yapılan egzersizler vücuttaki serotonin hormonunun salgılanmasını sağlar ve kişinin daha iyi hissetmesine neden olur. Beslenme ve uyku düzenine dikkat etmek değişen duygudurumla baş etmede yardımcı olur. Sevilen aktivitelere mümkün olduğunca vakit ayırmak, arkadaşlarla zaman geçirmek kişinin ruh sağlığını olumlu yönde etkileyecektir. Tüm bunları yapmasına rağmen kişinin depresif semptomları devam ediyorsa bu noktada bir uzmandan yardım alınabilir.
Uzm. Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA
Ekinci, M., Okanlı, A., Gözüağca, D. (2005). Mevsimsel Depresyonlar ve Baş etme Yolları.
Kiremitçi, E., Coşkun, H. (2017). Mevsimsellik ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.
