Neden fazla yediğimizi bilmek, aşırı yeme davranışımızı değiştirmemizi sağlayabilir. Aşırı yeme eğer altında organik bir neden yoksa alışkanlık ve davranışsaldır ve doğrudan düşüncelerimizden ve duygularımızdan etkilendiği bilinmektedir.
Neden fazla yemek yeriz?
Neden fazla yediğimizi ve düşüncelerimizin ve duygularımızın kendimize olan inancımıza, motivasyonumuza ve sürece bağlılığımıza nasıl engel veya olumlu bir şekilde katkıda bulunduğunu anlamak, ömür boyu devam eden değişikliklere yol açabilir. Eğilimimiz genelde rahatsız edici duygu ve düşüncelerimizi inkâr etmek, ondan kaçınmak veya önemsememektir.
Değişim, duygu ve düşüncelerimizin sorgulanmasını ve keşfedilmesini gerektirdiğinde, “neden” ve “nasıl” sorularıyla başlar. Uzun vadeli değişiklikler elde etmek için, isteksizlik, korku ve/veya umutsuzluk gibi engellerin ortaya çıkarılması, işlenmesi ve üzerinde çalışılması gerekir.
Genelde değişiklik yapma döngüsüne girilir ve ardından periyodik olarak veya uzun vadede, hepsi çok tanıdık olan eski davranış kalıplarına geri dönülür. Bu döngü tipik olarak derin kişisel pişmanlık, utanç ve hayal kırıklığı ile birlikte ilerleyebilir.
Aşırı yemenin nedenleri
Aşırı yeme, öğrenilmiş ve duygularla başa çıkma mekanizması olarak kullanılmış olabilir. Üzüntü, hayal kırıklığı, neşe veya başka bir duygu ile baş etmeyi öğrenmenin yolu bu olabilir. İyi bir dikkat dağıtıcı olarak hizmet eder ve duyguları uzak tutmanın etkili ancak uyumsuz bir yolu olabilir. Başa çıkması zor olan yoğun duyguları aşırı yeme yoluyla bastırmak, sağlıksız bir baş etme mekanizmasına dönüşür.
Yemek yemek de toplumumuzdaki yapının bir parçasıdır ve bir statü göstergesi olabilir. Tatilleri, kutlamaları, doğum günü partilerini ve özel günleri kutlama şeklimizin bir parçasıdır. Yiyeceklerin dâhil edilmesi, genel olarak sosyalleşme şeklimizin önemli bir parçasıdır.
Atıştırmanın zararları
Atıştırma bağımlılık yapabilir. Tatlı, tuzlu veya gevrek bir şeyi atıştırmak zevkli olduğu için, tıpkı diğer bağımlılık yapıcı ilaçlar gibi, beynin ödül merkezlerini uyarır ve daha fazlasına ihtiyaç duyduğuna dair sinyaller gönderir.
Sadece diyet ve egzersize odaklanmak gibi hızlı bir süreç, yetersiz kalmaktadır. Değişim için engellerimizi doğrudan yaratan ve etkileyen ve bizi bu sürekli döngüde tutan psikolojik ve duygusal faktörlerin de ele alınması gerekir. Sürdürülebilir değişimin gerçekleşmesi için, bu engelleri keşfetmeye, işlemeye ve aşmaya açık olmamız gerekir.
Uzm. Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA:
- İnalkaç, S., Arslantaş, H. (2018). Duygusal Yeme.
- Maidenberg, M. (2021). Why Do You Overeat?.
- Sevinçer, G., Konuk, N. (2013). Emosyonel Yeme.
