Çocukların istismar ve ihmal edilmesi, her toplumda görülen bir durumdur. Çocuğa karşı yapılan istismar ve ihmal, çocuğun fiziksel ve duygusal gelişimini ketleyen davranışlar ve çocuğun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının ihmal edilmesini içerir. İstismar ve ihmal, çocuğun duygudurumunu olumsuz yönde etkiler. Bu etkiler, nesilden nesle aktarılarak bir toplum sağlığı sorunu oluşturur.
Çocuk istismarı ve ihmali; çocuğun fiziksel, duygusal, cinsel yönden zarar görmesine neden olur. Çocuğun ebeveynleri ya da bakmakla yükümlü kişiler tarafından çocuğa gösterilen fiziksel ya da duygusal şiddet içerikli davranışlar ve çocuğun ihtiyaçlarını ihmal etme istismar ve ihmali oluşturan unsurlardır (Özgentürk, 2014). İstismarda çocuğa karşı uygulanan aktif davranışlar varken, ihmalde çocuğun karşılanması gereken ihtiyaçlarından mahrum bırakılması durumu vardır.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre istismar, “güçlü ya da güvenilir biri tarafından çocuğa, fiziksel ya da duygusal olarak kötü davranılması; çocuğun cinsel olarak istismar edilmesi; ihmal veya ihmalci davranılması ve bunların sonucunda çocuğun sağlığına, yaşamına, gelişimine ya da onuruna zarar verilmesi ya da zarar verilme olasılığının bulunması” olarak açıklanır (Geçkil, 2017).
Çocuk istismarı, çocuğun fiziksel ve duygusal sağlığını etkileyen davranışlardır. Ebeveynler ya da bakım vermekle yükümlü kişiler tarafından çocuğun sağlığını tehlikeye sokan veya doğrudan sağlığına zarar veren tutum ve davranışların tümüdür. Çocuklarda istismar türleri; fiziksel, duygusal ve cinsel istismar yönünden ele alınabilir.
Fiziksel istismar, çocuğun fiziksel sağlık ve bütünlüğünü tehdit eden ya da zarar veren davranışları kapsar. Ebeveynlerin ya da çocuğa bakma yetkisi olan kişi ya da kişilerin, çocuğa fiziksel şiddet uygulaması, fiziksel istismardır.
Duygusal istismar, fiziksel istismar gibi etkileri her zaman göz önünde olmayabilir. Fiziksel istismara uğrayan çocukların bedeninde bunu kanıtlayacak yaralar, kırıklar olmasına rağmen, duygusal istismarın bu tür belirtileri yoktur. Ancak duygusal istismar da en az fiziksel istismar kadar çocuklar üzerinde büyük etkiye sahiptir. Duygusal istismar aşırı eleştirme, küçümseme, hor görme, alay etme, tehdit etme ve çocuğu tek başına bırakma, kardeşle kıyaslama, çocuktan aşırı sorumluluk bekleme gibi durumları içerir (Kütük, Bilaç, 2017).
Cinsel istismar, “henüz cinsel gelişimini tamamlamamış bir çocuğun ya da ergenin, bir erişkin tarafından cinsel arzu ve gereksinimlerini karşılamak için güç kullanarak, tehdit ya da kandırma yolu ile kullanılması” olarak tanımlanır (Alpaslan, 2011). Bir yetişkinin çocuğu cinsel doyumu için tehdit yoluyla veya ikna ederek kullanması cinsel istismardır.
Uzm. Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA:
– Alpaslan, A. H. (2014). Çocukluk Döneminde Cinsel İstismar.
– Geçkil, E. (2017). Çocuklarda Fiziksel İstismar ve Hemşirelik Yaklaşımı.
– Kütük, M. Ö., & Bilaç, Ö. (2017). Çocuklarda ve Adölesanlarda Duygusal İstismar ve İhmal.
– Özgentürk, İ. (2014). Çocuk İstismarı ve İhmal.