Çocukların sakinleşmelerine, güvenlik hissini yeniden kazanmalarına ve kaygılarını yönetmelerinde ebeveynlere yardımcı olabilecek 5 bilime dayalı yöntem aşağıda ele alınmıştır.
- Vagus Sinirini Uyarmak
Akciğer ve mide siniri olarak da isimlendirilen bu sinir, omurilik soğanından başlayıp mide ve karaciğere kadar uzanır. Çocuğun vagus sinirini uyarmak savaş ya da kaç modunu kesebilir ve beynine “saldırı altında olmadığını” işaret edebilir. Çalışmalar sonucunda vagus sinirinin duygularla yakından ilişkili olduğu keşfedilmiştir. Özellikle de korku ve kaçma hissiyle doğrudan bağlantılı olduğu belirtilmektedir. Bu sebeple, bu siniri uyarmak, herhangi bir alarm hissi yaşamadan uygun bir aktivaston seviyesinde olmayı sağlar ve rahatlık hissi verir.
Vagus siniri uyarma yolları şunlardır:
- Sakız çiğnemek
- Şarkı söylemek, mırıldanmak
- Yavaşça nefes almak – -eşit miktarda aralıklarla nefes alıp vermek
- Bir parça bitter çikolata yemek (Aynı zamanda parasempatik bir düzenleyicidir.)
- Su ile gargara yapmak
- Nefes Almak
Çocuklar endişeli olduğunda, doğrudan göğüsten hızlıca nefes alma eğilimindedirler. Yavaş, derin nefes almak (karın veya diyaframdan) onları rahatlatabilir.
Çocukların şunları yapmasını sağlayabilirsiniz:
- Baloncuk üflemek
- Bir fırıldak çarkına üflemek
- Mumları yavaşça üflemek
- Bir ıslık çalma yarışması yapmak
- Aldığı her nefeste vücudunun sakin bir renk, aroma, ses, ışık veya sıcaklıkla yavaşça dolduğunu hayal etmek
- Üç saniye nefes kuralı, üç saniye için nefesi tut, üç saniyede nefesi vermek
- Burundan nefes almak, ağızdan vermek
- Orta Çizgiyi Geçmek
Araştırmalar, kolları veya bacakları vücudun ortasından hareket ettirilmesiyle, beynin iki hemisferinin de aktive olduğunu ve birlikte çalıştığını, böylece hem mantık hem de duygu ile düşünebilindiğini gösteriyor.
Bunları deneyebilirsiniz:
Çapraz yürüyüşler, zıt dokunma oyunları (sağ dirsekle sol dize dokunma gibi)
Tek elle masayı silmek
Tebeşirle yere tebeşirle 8 rakamını çizmek ve çocuktan onun üzerinde yürümesini istemek
- Yoğun Aktiviteler
Yoğun aktiviteler (vücudu iten veya çeken herhangi bir aktivite), çocuğun kaslarına ve eklemlerine girdi sağlar, çocuğun odağını ve dikkatini arttırır ve çocuğu merkeze alır.
Duvara itme hareketleri yapmak, sırt çantası taşımak, elektrikli süpürgeyi itmek, kitap yığını taşımak veya bir vagon çekmek çocukların sakinleşmesine ve duygularını düzenlemesine yardımcı olabilir.
- İsimlendirmek
Daniel Siegel, çocukların savaş ya da kaç modundayken, duygularının çok yoğun olduğunu ve “üst beyinleri ile temaslarını kaybettiklerini” önermektedir. Çocukların, duygularını kapsayabilmek için onları isimlendirerek onlara yardım etmeyi belirtir. Onları neyin üzdüğü hakkında konuşulabilir. Konuşarak çocuklar, sol beyinlerini kullanacaklar ve böylece deneyimlerini anlayabilecek ve daha fazla kontrollerini hissedecekler.
Uzm. Klinik Psikolog Gökçehan Akoğuz
KAYNAKÇA:
– Dacey, J.S. ve ark. (2019). Çocuklarda Aşırı Kaygı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
– Leyba, E. (2019). 10 Surprising Ways to Help an Anxious Child Calm Down. Psychology Today.
– Rapee, R. M., Spence, S. H., Cobham, V., & Wignall, A. (2003). Kaygılı çocuğa yardım: Anne babalar için aşamalı klavuz. Çeviren: Rasim Baykallı, Arkadaş Yayın Evi, Ankara.
