Çocukların kendilerini değerli hissetmeleri, hayat boyu kendileriyle ilgili sahip olacakları düşünceleri ve bakış açılarını belirler.
Çocuklarla herhangi bir konuda çatışmaya girmek hem çocuğun hem de ebeveynin enerjisini tüketir ve aradaki ilişkiye zarar verir. Bu çatışmadan ebeveynler galip çıksa bile, çocuk bu çatışmadan sağlıklı ve doğru şeyler öğrenemez. Çocukları eleştirmek ve sürekli hatalarını görmek, onun kendini çarpıtılmış bir algıyla değersiz ve yetersiz görmesine neden olur.
Olumsuz yorumlar çocuğu motive etmez
Çocuklar ebeveynlerin haklarında söylediklerini sorgulamadan kabul etme eğilimindedirler. Eğer bir ebeveyn çocuğunun sürekli sorumsuz, sakar, tembel ya da aptal olmakla suçluyorsa çocuk bunu doğru kabul eder. Bu yorumlar çok sevdikleri ebeveynlerinden geldiği için bu yorumların doğru olduğuna inanırlar. Ebeveynlerin niyeti çocuğun daha fazla hırslanması olsa bile, bu olumsuz yorumlar çocuğun motive olmasını sağlamaz. Aksine kendileriyle ilgili olumsuz inançlara sahip olmalarına neden olur.
Ebeveynler düşüncelerini nasıl ifade etmeli?
Ebeveynler kendi düşüncelerini çocuklara hakaret etmeden veya küçümsemeden, saygı çerçevesinde söylerlerse çocuklar üzerinde daha etkili olurlar. Çocuklara öfkelenseler bile, bunu bağırmadan sakin bir şekilde ifade ettiklerinde çocuklar da ebeveynlerin neye kızdığını daha iyi anlayabilir. Çocuğun yapmaması gereken davranışı doğru şekilde öğretmek için, ebeveynin rahatsız olduğu şeyi açıkça söylemesi ve yanlış olan şeyin çocuğun kişiliği yerine davranışı olduğu vurgusu yapılmalıdır. Bu yakın ilişki biçimi, çocukla ebeveyn arasındaki bağın güçlenmesini sağlar. Böylelikle çocuk ebeveynle inatlaşmak yerine, davranışını değiştirmek için çaba harcar.
Çocuklar davranışlarını nasıl değiştirebilirler?
Çocuğun davranışını değiştirebilmesi için sadece ifade etmek ve çocuğa model olmak yeterli olmayabilir. Tüm bunlarla birlikte, çocuğa yaşına uygun sorumluluklar da verilmelidir. Çocuğa sorumluluk verildiğinde, çocuk da yapması gerekeni öğrenir. Ebeveynler çocuğun adına onların yapması gerekenleri yaptığında, çocuk da zaten yapan birileri var diye düşünerek yapmaya gerek duymaz.
Çocuğun karar verebileceği konularda ona seçim sunmak da ayrıca önemlidir. Çocuğun seçenekler arasında kendi fikirlerini söylemesi, kendisinin ve fikirlerinin önemli olduğunu hissettirir. Bu da çocuğa değerlilik hissi kazandırır. Çocukların ileride kendi kararlarını verebilen, özgüvenli bir yetişkin olabilmeleri için çocukken sorumluluk vermek ve çocuğun seçimlerine saygı duymak oldukça önemlidir.
Uzm. Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA:
– Canel, A. N. (2012). Aile Yaşam Becerileri
– Ginott, H. (2008). Anne Baba ve Çocuk Arasında
– Şahin, S., Aral, N. (2012). Aile İçi İletişim
