Bir sınav öncesinde, sınav sırasında veya sonrasında duyulan endişe ve rahatsızlık sınav kaygısı olarak adlandırılabilir. Sınav kaygısı arttıkça, başarı ve performansta azalma gözlemlenebilir. Normal ölçülerdeki kaygı performansı artırır. Aşırı kaygı durumu fiziksel sorunlara ve paniğe sebep olur. Kaygısı yoğun olan çocukların dikkatleri dağılabilir, odaklanmakta güçlük çekebilirler. Çocuğun sınav kaygısını yükselten, olayın kendisi değil, olayı değerlendiriş biçimidir.
Sınav kaygısı ve ebeveyn tutumları
Çocukların kaygıyla başa çıkmasına yardımcı olurken kaygıyı ortadan kaldırmaya çalışılmamalıdır. Bunun yerine başa çıkmasına yardımcı olmaya çalışmak önemlidir. Motivasyon çocuğun başarılı olmasındaki en önemli adımlardan biridir. Bunun için çocuğun kendini yeterli olduğuna inanması gereklidir. Sadece başarılı olduğunda sevgi ve ilgi gören, başarısızlıklarında eleştirilen çocuklar, kendilerini sadece başarılı olduklarında değerli hissederler. Dolayısıyla sınav sadece bir durum olmaktan çıkıp, kendi değerlerini ortaya koymaya çalıştıkları bir alana dönüşür. Bu da çocukların kaygılarını arttırır.
Öğrencinin kaygılanmasına neden olmamalı
Yapılan fedakarlıkların sürekli hatırlatılması öğrencinin kaygılanmasına neden olur. “Aileme benim için yaptıklarının karşılığını vermeliyim.” düşünce tarzıyla daha fazla kaygılanabilir. “Bu kadar az çalışmayla kazanamazsın” gibi söylenilen sözler, çocuğun hırslanmasını sağlamaz. Bunun yerine “Gerçekten bunun için çok emek veriyorsun ve çabalıyorsun” gibi cümleler çocuk için daha destekleyici olabilir. Çocukların bazı alanlarda kuvvetli yönleri olabileceği gibi belli alanlarda da zayıf özellikleri olabilir. Aşırı beklentiye girmek yerine çocuğun güçlü alanlarına vurgu yapmak önemlidir.
Doğru zaman yönetimi önemli
Öğrenciler sınav döneminde zamanlamayla ilgili sorun yaşayabilir. Doğru zaman yönetimiyle ders çalışma programının hazırlanması, çocuğun kaygıyla baş etmesine yardımcı olur. Ebeveynler bu konuda çocuğa destek verirse çocuk da kendini daha programlı hissedebilir. Çocuğun herhangi bir alanda iyi yaptığı şeyleri hatırlatmak ona iyi gelebilir. İyi yaptığı bir spor veya başarılı olduğu bir derse vurgu yapılabilir. Geçmişteki başarılarını hatırlamak, çocukta “Daha önce yaptım yine yapabilirim” gibi düşünmeye yardımcı olur.
Sınav döneminde çocuklar vakitlerinin büyük kısmını ders çalışmaya ayırır. Ayrıca hobilere ayrılan zaman da azalır. Ebeveynler bu tür faaliyetlere ayrılan zamanı bazen vakit kaybı olarak görebilir. Ancak çocuk bu stresi boşaltabilecek bir alan bulduğunda kendini daha motive hisseder. Bu nedenle çocuğun ders dışında başka etkinliklere katılması onu olumlu yönde etkileyecektir.
Uzm. Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA:
– Kavakçı, Ö., Güler, A., Çetinkaya, S. (2011). Sınav Kaygısı ve İlişkili Psikiyatrik Belirtiler.
– Koçkar, A, Kılıç, B., Şener, Ş. (2002). İlköğretim Öğrencilerinde Sınav Kaygısı ve Akademik Başarı.
– Kurt, İ. (2006). Sorularla Kaygı ve Sınav Kaygısı.
