Çocuklar yalan söylediğinde, bu ebeveynler için çok öfkelendirici bir durum haline gelebilir. Ebeveynler, çocuğa cevaplarını bildikleri bir soru sorarlarsa, çocuklar ebeveynin yalanı anladığını fark eder. Bu da çocuklar için zor bir durumdur. Çocuklar orada söyledikleri yalanı itiraf etmekle yalanı sürdürmek arasında kalırlar ve ne yapacaklarını bilemezler. Eğer çocuk bu yalanı sürdürmeye devam ederse, ebeveynler de daha fazla öfkelenip en sonunda çocuğa “Sen yalancısın” gibi etiketler kullanarak patlama yaşayabilirler. Çocuk bu durumda kendini daha suçlu hisseder ve neyi yanlış yaptığını öğrenemez.
Çocuğunuza tuzak sorular sormayın
Ebeveynler, çocuklara yanıtları bildikleri sorular sormamalıdır. Örneğin, yeni alınan bir oyuncağı çocuk kırdıysa ve ebeveyn bu kırık oyuncağı gördüyse, ısrarla oyuncağı kimin kırdığını sormamalıdır. Çünkü ebeveyn cevabı bilmekte ve çocuğa tuzak sorular sormaktadır. Çocuk böyle bir durumda kendini yetersiz hisseder. Bunun yerine, “Oyuncağının kırıldığını gördüm.” gibi cümleler kullanmak, çocuğu suçluluk duygusundan kurtarır. Çocuk böylelikle anlaşıldığını hisseder ve problemlerini ebeveynine daha kolay açabilir.
Çocuğunuzu yalan söylemeye teşvik etmeyin
Çocuklar yalan söyleyip söylememeyi ebeveynlerinin tepkilerine göre öğrenirler. Çocuk gerçeği söylediğinde ebeveyn çok büyük tepki gösterirse, çocuk da doğruyu söylememesi gerektiğini öğrenir. Çocuğu yalan söylemeye teşvik etmemek için ebeveynler hoşlarına gitmeyecek olsa bile gerçeği duymaya hazır olmalıdır. Çocuk gerçeği söylediğinde kabul edileceğini bildiğinde, yalana başvurmaz.
Bazen de çocuklar hayal dünyalarını yansıtan yalanlara başvururlar. Örneğin, babası söz vermediği halde babasının onu oyun parkına götüreceğini söyleyen çocuk, aslında kendi ihtiyacını belirtmektedir. Böyle durumlarda “Yalan söylüyorsun ben sana öyle bir söz vermedim” gibi tepkiler vermek yerine, “Parka gitmeyi çok istedin, orada oynamayı istedin” şeklinde tepki vermek daha uygun olabilir.
Yalan söylemeyi engellemenin yolları
Yalan söylemeyi engellemenin en iyi yollarından biri, çocuğa yalan söylemesini gerektiren bir sebep olmadığını vurgulamaktır. Eğer çocuğu savunma halinde bırakacak sorular sorulursa, yalana başvurma ihtimali artar. Bunun yerine, yalan söylemesine fırsat vermeden, doğruyu söylemesine teşvik etmek gerekir. Ebeveynlerin çocukların yaptığı hatalarda onları etiketlemek yerine net bir şekilde neyin yanlış olduğunu söylemek, çocuğun doğru davranışı öğrenmesine yardımcı olacaktır. Böylelikle çocuk yalana başvurmadan olan olayları tüm açıklığıyla ebeveynlerine anlatabilir.
KAYNAKÇA:
– Ginott, H., Ginott, A., Goddard, W. (2008). Anne Baba ve Çocuk Arasında.
– Goldman, C. (2017). Adoptees and Lying: Why Your Child Might Be Telling Lies.
– Vitelli, R. (2017). When Children Lie.
