Empati, ilişkilerde oldukça önemli bir kavramdır. Sağlıklı ilişkilerin temelinde kişilerin birbirini anlaması yatar. Bu nedenle iletişim kurarken karşıdaki kişinin anlatmak istediğini, neyi kastettiğini ve ne hissettiğini kavrayabilmek sağlıklı ilişkinin en önemli adımlarından biridir. Buna ek olarak, anladığını karşı tarafa yansıtmak da iletişimin önemli bir parçasıdır. İletişim becerilerinin yüksek olmasını sağlayan önemli faktörlerden biri empatik olabilmektir. Bunu sağlayabilen bireylerin çatışma çözme becerilerinin daha yüksek olduğu söylenebilir.
Empatinin üç önemli bileşeni vardır. Bunlardan ilki, olaylara empati kurmaya çalıştığımız kişinin çerçevesinden bakabilmektir. Her insanın olayları algılama ve yaşama biçimi farklıdır. Empati kurmaya çalıştığımız kişiyi tam anlamıyla anlayabilmek adına, olayları onun nasıl algıladığını, hangi açıdan baktığını anlamaya çalışmak gerekir. Bunu başarabildiğimizde, karşıdaki kişi de kendini daha anlaşılmış hisseder. Burada önemli olan nokta, kendimizi bir süreliğine karşıdaki kişinin yerine koymaktır. Yaşadıklarını anlayabilmek için kendimizi onun yerine koymalı, daha sonra yine kendi algılama biçimimize dönmeliyiz. Bu şekilde kurulan empati, her iki taraf için de saha sağlıklı olur.
Sağlıklı empati kurabilmenin diğer bir önemli bileşeni ise, karşımızdaki kişinin düşüncelerini ve duygularını doğru anlayabilmekten geçer. Sadece düşüncesini ya da sadece duygusunu anlayabilmek değil, her ikisini de onun bakış açısından bakarak doğru anlayabilmek önemlidir.
Üçüncü bileşen ise, karşımızdaki kişinin fark ettiğimiz düşünce ve duygularını ona doğru bir şekilde iletebilmektir. Empati kurarken kişiyi sadece anlamak yetmez, anladığımız bu bakış açısını ona iletebilmemiz de gerekir. Bu olmadığında empati süreci tamamlanmamış olur. Karşıdaki kişi anlaşıldığını hissetmez. Empati kurduğumuz kişinin düşünce ve duygularını doğru anladığımızda, onu anladığımıza dair de mesajlar vermek gerekir. Bunu hem jest ve mimiklerle hem de sözel yolla yapmak mümkündür. Sözel yolla ifade ederken “Çok üzgün hissettiğini fark ediyorum” gibi empatik cümleler yardımcı olabilir.
Empati kurabilmek, ilişkilerin gelişmesini ve güçlenmesini sağlar. Empati kurulan kişi, kendini anlaşılmış ve değerli hisseder. Böylelikle ilişkilerde çatışmalar daha sağlıklı şekilde çözülebilir. Haklı çıkmak yerine birbirini anlamaya ve empati kurmaya çalışan insanlar arasında kurulan iletişim daha sağlıklı hale gelir.
Uzm. Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA:
– Dökmen, Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati.
– Özbek, M. (2005). İnsan İlişkilerinde Empatinin Yeri ve Önemi.
– Pişkin, M. (1989). Empati, Kaygı ve Çatışma Eğilimi Arasındaki İlişki.
