Romantik İlişkilerde Manipülasyon

Romantik ilişkilerde manipülasyon, manipülasyon sorunu günümüzde, özellikle de çiftler arasında gündeme geldiğinde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Manipülasyon terimi yaygın olarak, kişinin kendi otoritesini yerleştirmesi amacıyla çiftler arasında uygulanan küçük girişimleri kapsamaktadır. Birçok evlilikte veya romantik ilişkide engeller, güçlükler, anlaşmazlıklar oluşmaktadır. Fakat partnerini ‘olduğu gibi’ kabul etmek istemeyen, onu ve kişiliğini şekillendirmeye çalışan bir kişide partnerinin iradesini, özsaygısını ve perspektifini değiştirme girişimleri söz konusu olabilmektedir. İşte bu noktada ‘manipülasyon’ olarak adlandırabileceğimiz; şantaj yapma, aşağılama, azarlama, vicdan azabı yaratabilmek adına çeşitli davranışlar gibi birçok tutum ortaya çıkabilmektedir.

Fiziksel şiddetin doğurduğu sonuçlar somut biçimde kendini gösterdiği için fiziksel şiddet kadar önemli ve ciddi bir sorun olmadığı sanılsa da ‘manipülasyon’ bir duygusal şiddettir. Bu şiddet türü kişilerde çoğunlukla korku duygusunun ve duygusal zararın oluştuğu, kişinin istismar eden partnerine bağımlılık durumunun arttığı zorlayıcı tutumlar veya bu tutumların sergilenip, zarar verileceğine yönelik tehdit davranışlarının sergilenmesi olarak tanımlanmaktadır; depresyon, bağımlılık, intihar gibi yıkıcı sonuçlar doğurabilmektedir.

Psikolojik şiddetin var olduğu ilişkilerde kişinin, partneriyle olan ilişkisinde kendini boğulmuş hissetmesi, ima yoluyla veya dolaylı olarak eleştirilmesi, kendisine dair bakış açısının yavaş yavaş değersizleşmesi, partnerinin evde ve dışarıda farklı davranması, sorgulandığı veya eleştirildiği durumlarda hırçın tavırlar sergilemesi söz konusu olabilmektedir. Tüm bunlarla birlikte, manipüle eden partnerin giderek daha ender de olsa zaman zaman tekrar nazik, kibar biri olduğu durumlar oluşabilmektedir.

Bu gibi ilişkilerde bireyin çevresindekiler; aile, arkadaşlar, sevdiği kişiler, bireyin kuşkularını ve kaygılarını anlamlandıramayabilmektedir, manipülatif partneri model, ideal ya da olması gerektiği gibi bir eş olarak nitelendirebilmektedir.

Bahsedilmekte olan romantik ilişkilerdeki manipülasyonun, psikolojik şiddetin temelini erken dönem yaşantılar oluşturmaktadır. Başkalarından üstün olmanın, farklı hak ve ayrıcalıkların model olarak sunulduğu aile yaşantıları, yeterli düzeyde sınır konmaması veya belirlenmiş olan sınırı aşmanın, kuralları çiğnemenin sonuçlarının belirsiz oluşu, rahatsızlık hissinin nasıl yönetileceğinin veya nasıl tahammül edileceğinin yeterince öğretilmemesi; ebeveynlerin, çocuklarının zorluk yaşamaması adına çok fazla müdahalede bulunmuş olması ve sorumlulukların ebeveynler tarafından yerine getirilmesi (sosyal etkileşim becerilerinin gelişmesini sağlama veya bunun için çocuğu cesaretlendirme yerine her şeyin çocuk adına yapılması) sonucu çocukta yetersizlik hissi oluşmaktadır; çocuk, çaresiz ve başkalarına bağımlı olduğunu öğrenmektedir.

Bahsedilen tüm tutumların sonucunda birey küçük düşme veya kendisini hatalı hissetme olasılığı nedeniyle diğer kişilerin onun tüm ihtiyaçlarını karşılaması gerektiğini düşünmektedir ve yetişkinlik hayatında sömürücü, manipülatif tavırlar sergilemektedir.

KAYNAKÇA:

• Behary, W. T. (2008). Narsisist ile Ateşkes-Benmerkezci Biriyle Ayakta Kalma ve Gelişme. (Çev: Melis Caner ve Nihan Azizerli), 11. Basım, 2022, Psikonet Yayıncılık, İstanbul.
• Chapaux-Morelli, P. & Couderc, P. (2022). İkili İlişkilerde Duygusal Manipülasyon: Narsist bir partnerle yüzleşmek. (Çev: Işık Ergüden) 15. Basım, 2010, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Murphy, C. M. & Hoover, S. A. (1999). Measuring emotional abuse in dating relationships as a multifactorial construct. Violence and Victims, 14, 39-53.

Diğer yazılarımızı okumanızı öneririz.

PSİKOLAJ – Psikolojik Gelişim Eğitim ve Danışmanlık Merkezi Konumu İçin Tıklayınız.