Çocuklarla İletişim (Anlamak İçin Dinlemek)

İnsan doğası gereği günlük hayatında iletişim kurar. Çoğunlukla ilişkilerimizde birbirimizi duyuyoruz ancak dinlemiyoruz. Karşımızdaki kişi tarafından dinlenmemiş olduğumuzu hissettiğimizde anlaşılamamış bunun beraberinde de değersiz hissetme durumu söz konusu olabilir. Bu da anlaşılmıyor olma halinin dışında yeni başka sorunların meydana gelmesine sebebiyet verecektir.

Problemlerin kökenine baktığımızda ya da uzlaşılamayan her konunun, aslında iki tarafın birbirini tam anlayamadığı görülmektedir ki, bunun için yapılacak şey etkin dinleme halidir. Çocuğunun topluma katıldığında düşüncelerini rahatlıkla ifade etmesini isteyen bir ebeveyn, buna aile ortamında başlamalıdır. Bir durum ortaya çıktığında çocuğunun duygu ve düşüncelerini rahatlıkla paylaşabilmesi için gerekli ortamı oluşturmalı ve onu duygularını ifade etme noktasında alan açmalıdır.

Çocuğunuzla kurduğunuz her etkileşim bir iletişim şeklidir. Önemli olan sadece söylediğiniz kelimeler değil sesinizin tonu ve bakışınız hepsi çocuğunuza mesaj iletir. Çocuğunuzla iletişim kurma biçiminiz ona yalnızca başkalarıyla nasıl iletişim kuracağını öğretmekle kalmaz, aynı zamanda onun duygusal gelişimini ve hayatının ilerleyen dönemlerinde nasıl ilişkiler kuracağının da belirleyicisi olur. Çocuğunuzla bağlantı kurmak, onun zihinsel sağlığını, sosyal ve duygusal öğrenmesini etkili bir şekilde desteklemenin temelidir.

Ergenlik döneminin etkisiyle fizyolojik, psikolojik ve bilişsel açıdan değişim gözlenen kişilerde, öfke patlaması yaşadığı veya “ne yaparsak yapalım bizi dinlemiyor” şeklinde düşündüren davranışlarında ebeveynler üzerine düşen sorumluluk oldukça zorlayıcı olabilmektedir. Fakat böyle durumlarda ebeveynler yetişkin rolünden çıkmamalıdır. Çünkü yalnızca anlaşılacağını düşünen birey kendini ifade etme noktasında kendisini güçlü hisseder ve etkin dinleme becerisinin sayesinde de bulunduğu ortamda kendini anlaşılmış ve değer görmüş hisseder. Anlaşılan ve değer gördüğünü düşünen bireyler daha mutlu, başarılı, huzurlu bir insan haline dönebilir.

Ebeveyn Olarak Çocuğumla İletişimimi Nasıl Güçlendirebilirim?

– Çocuğunuz için önemli olan şeylere ilgi gösterdiğinizi gösterin.

-Kendinizle ilgili şeyleri paylaşın ve bağlantı kurmanın ve ortak ilgi alanlarını belirlemenin yollarını bulun.-Çocuğunuza onun fikirlerini, görüşlerini ve bakış açılarını sorun ki, onun duygularını anlayın.

– Çocuğunuzun sözünü kesmeden sakin ve sabırlı bir şekilde dinleyin. Çocuğunuzun kendini sağlıklı bir şekilde ifade edebilmesini destekleyin. Konuya ilişkin paylaşımlarınızı yapmak istediğinizde uygun zamanı bekleyin.

– Mutlaka göz teması kurun. Başka şeylerle (telefon, tv vb) uğraşmadan, zamanı sadece ona ayırın ve dinlerken “evet, hı hı” gibi kelimeleri ekleyerek tüm dikkatinizin çocuğunuzda olduğunu hissettirin.

– Çocuklarınızla empati yaparak olayı onun perspektifinden anlamaya çalışarak dinleyin.

– Farklı düşüncelerin olabileceğini göz ardı etmeden önyargısız bir şekilde dinleyin.

– Konuşmanın sonucunda anladıklarınızı ona ifade edin. İçerisinde bulunduğu düşünce ve duyguları ona yansıtın. (Örneğin, “Sanırım kardeşin sana böyle dediğinde kendini üzgün ve yetersiz hissetmişsin.” Şeklinde bir cümle gibi.) Etkin dinleme çaba gerektirmektedir. Ebeveynler çocuklarıyla verimli zaman geçirme ve onlarla iletişim noktasında bazen zorlanmalar yaşayabilirler.

– Ebeveynin kendi düşüncesine ikna etme niyeti, sağlıklı iletişim etkililiğini düşürür. Fakat burada ikna değil, orta noktada buluşma ve dinlemenin kendisi ön planda olmalıdır.

– İletişim esnasında ebeveynin çocuğun anlattığı konuya ilgi duymamasına rağmen dinleme sabrı gösteriyor olması, çocuğu değerli hissettirecektir.