Özgüvenli insanların en önemli özelliklerinden biri, kendi ihtiyaçlarını fark ettikleri kadar diğerlerinin de ihtiyaçları olduğunu bilmeleridir. Özgüvenli kişiler hem kendi haklarını korur, hem de başkalarının da hakları olduğunu bilir ve onlara saygı duyar. Kişinin hem kendine hem de başkalarına duyduğu saygı, onun özgüveninin önemli bir parçasıdır. Uzlaşmacı bir tavır içinde olmak, özgüvenin temel aşamalarındandır. Kişi karşılaştığı problemler konusunda zorluk çekse bile, bunu aşabileceğini bilir ve bu güvenle sorunlara daha çözüm odaklı yaklaşabilir. Sorunun çözümünde yanlış yapsa bile, bundan da bir şey öğrendiğini düşünerek deneyimleriyle ilerler. Kendine güveni sayesinde kaygısı azdır, bu sayede amaçları için daha çok çaba harcayabilir. Sosyal ilişkileri de güçlüdür, çünkü insanlar genelde özgüvenli insanlarla bir arada olmak ister. Özgüvenli insanların beden dili de oldukça rahattır. Dik oturur ve karşıdakiyle iletişim kurarken göz teması vardır. Sözel iletişimde genelde kibar bir dil kullanırlar.
Özgüvenin, kişinin motivasyonunda, yeterlilik hissi üzerinde, stresli yaşam olaylarıyla başa çıkma biçiminde önemli bir etkisi vardır. Özgüven, geliştirilebilen bir durumdur ve bunun için bazı yöntemler vardır. Öncelikle kişi başardığı her şey için kendini tebrik etmeli ve kendiyle gurur duymalıdır. Kendiyle mutlu olan bir insanla başkaları da mutlu olur. Hissedilen pozitif duyguları söylemek özgüvenin önemli özelliklerindendir. “Benim için önemlisin” gibi gerçekten hissedilen bir duyguyu paylaşmak hem kişiyi, hem de karşıdakini iyi hissettirir. Olumlu duyguları söylemenin yanı sıra, istenmeyen ve olumsuz duyguları söylemek de önemlidir. Eğer kişi istemediği bir durumla karşı karşıyaysa “hayır” demeyi öğrenmeli ve uygulamalıdır. Düşüncelerini dürüst ve uygun bir dille ifade etmelidir. Paylaşılmayan düşünce ve duygular bir süre sonra birikerek daha büyük şekilde patlamalara neden olabilir.
İnsanların, ilişkilerde bazı temel hakları vardır. Örneğin, kişi istemediği bir şeye hayır deme ve karşı çıkma hakkına sahiptir. Kendi istekleri ve ihtiyaçları doğrultusunda seçimlerini yapabilir. Hayatta her zaman hata yapılabilir. Kişilerin hata yapma ve bir şeyleri bilmeme hakları vardır. Bu haklarının olduğunu bilmek, kişiyi daha özgüvenli hissettirebilir.
İletişimde iyi bir dinleyici olmak, karşımızdakine değer verdiğimizi gösterir. Böylelikle daha derin ve sağlam ilişkiler kurulur. Özgüvenli insanların bir başka önemli özelliği ise iltifat edebilmeleridir. Samimi duygularla edilen iltifatlar yine ilişkileri güçlendiren bir özelliğe sahiptir. Eğer topluluk önünde bir konuşma gerçekleştirilecekse, burada iyi bir hazırlık süreci gereklidir. Kişiler anlatacakları konuya çok iyi hazırlanmış olmalı ve konuya hakim olmalıdırlar. Böylelikle sahnede daha özgüvenli bir duruş sergilerler.
Uzm. Klinik Psikolog Cangül Tokmaktepe
KAYNAKÇA
Campbell, J., Lavallee, L. (1993). Who am I? The Role of Self-Concept Confusion in Understanding the Behavior of People with Low Self-esteem.
Carnegie, D. (2001). Etkileyici Konuşma Sanatı.
Markham, U. (2010). Zor İnsanlarla Başa Çıkma Yolları.
